Εκπαίδευση: Ευκαιρίες εξέλιξης για όλα τα παιδιά

Τα δεδομένα που έρχονται στη δημοσιότητα από την εκπαίδευση και την επίδραση του Covid-19 σε αυτήν είναι άκρως ανησυχητικά, κάνοντας το έργο του Γηπέδου Ζωής ακόμα πιο σημαντικό.

Τα προβλήματα στο χώρο της εκπαίδευσης σε παγκόσμιο επίπεδο υπήρχαν ήδη, πριν την πανδημία του Covid-19. Σύμφωνα με τα δεδομένα του UIS, στο τέλος της σχολικής χρονιάς του 2018 περίπου 258 εκατομμύρια παιδιά και νέοι βρίσκονταν εκτός σχολικού συστήματος. Τα 59 εκατομμύρια ήταν παιδιά δημοτικού, τα 62 εκατομμύρια αφορούσαν ηλικίες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τα 138 ήταν μεγαλύτερα. Ο κορωνοϊός, ωστόσο, έκανε τα πράγματα χειρότερα, αναδεικνύοντας τη σημασία της συνεργασίας και της διαφορετικής αντιμετώπισης, προκειμένου να καλυφθεί το χαμένο έδαφος.

Επιπλοκές σε 1.6 δις μαθητές

Σύμφωνα με σχετική έκθεση της UNICEF, της UNESCO και της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία δημοσιεύτηκε στα τέλη Δεκεμβρίου του 2021, η παγκόσμια κρίση που οδήγησε στο κλείσιμο τα σχολεία σε κάθε γωνιά του κόσμου, έχει επιπλοκές σε περισσότερους από 1.6 δισεκατομμύριο μαθητές. Αν και οι περισσότερες χώρες πρόσφεραν τη δυνατότητα απομακρυσμένης εκπαίδευσης, η πρόσβαση των μαθητών σε αυτή, καθώς και η εξασφάλιση της ποιότητας και της διάρκειας, είχαν πολύ μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα. Πλέον, περίπου δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, αρκετά παιδιά έχουν μείνει εκτός σχολικού συστήματος, ενώ σε κάποιες χώρες το επίπεδο της εκπαίδευσης δεν έχει καταφέρει ακόμα να επιστρέψει στα προηγούμενα στάνταρ, τα οποία ούτως ή άλλως δεν ήταν στο επίπεδο του δυτικού κόσμου. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά έχουν χάσει ένα πολύ σημαντικό μέρος της εκπαιδευτικής ύλης, το οποίο δεν πρόκειται να διδαχθούν ποτέ. Κυρίως στις μικρές ηλικίες, αυτό επηρεάζει περισσότερο τους μαθητές.

Για παράδειγμα, στο Σάο Πάουλο της Βραζιλίας, οι ερευνητές κατέληξαν ότι τα παιδιά έχουν μάθει μόλις το 28% όσων θα διδάσκονταν αν το σχολείο συνεχιζόταν κανονικά, ενώ το ρίσκο απομάκρυνσης από το εκπαιδευτικό σύστημα έχει τριπλασιαστεί. Οι έρευνες πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα, υπολογίζοντας ότι αυτή η γενιά των μαθητών κινδυνεύει να έχει 17 τρισεκατομμύρια δολάρια λιγότερο συνολικό εισόδημα από την τωρινή, δηλαδή το 14% του τρέχοντος παγκόσμιου ΑΕΠ. Στις χώρες με χαμηλό ή μέσο εισόδημα, όπου η εκπαίδευση ήταν ανεπαρκής για το 50% των παιδιών πριν την πανδημία, το ποσοστό αυτό αναμένεται να εκτοξευθεί στο 70%.

Covid 19 και εκπαίδευση: Τα δεδομένα

Η υγειονομική κρίση μεγάλωσε σημαντικά τη διαφορά στην ποιότητα της εκπαίδευσης. Ο μέσος όρος των ημερών που τα σχολεία έμειναν κλειστά σε παγκόσμιο επίπεδο, ήταν 224. Ωστόσο, στις πιο φτωχές χώρες, ο χρόνος ήταν αρκετά αυξημένος και η ετοιμότητα του κράτους προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες σαφώς πιο περιορισμένη. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δεν είχαν την υποστήριξη για τη μετάβαση στην απομακρυσμένη εκπαίδευση, όπως και τα νοικοκυριά. Η έλλειψη σύνδεσης στο διαδίκτυο, των συσκευών για να πραγματοποιήσουν την τηλεκπαίδευση, ακόμα και του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και η απουσία υποστήριξης από το οικογενειακό περιβάλλον, άφησαν τους μαθητές αβοήθητους στη νέα πραγματικότητα.

Παράλληλα, για πολλά παιδιά στον κόσμο, οι σχολικές μονάδες έχουν διαφορετική σημασία: Αποτελούν τους δικούς τους ασφαλείς χώρους, που τους κρατούν μακριά από κινδύνους και καταστάσεις όπως η ενδοοικογενειακή βία και η παιδική εργασία. Το κλείσιμό τους έφερε αυξημένο ρίσκο, τη στιγμή που περισσότερα από 370 εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο έχασαν τα σχολικά γεύματα, μην έχοντας εναλλακτική επιλογή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, 10 εκατομμύρια κορίτσια είναι πιθανόν να εξαναγκαστούν σε γάμους πριν ενηλικιωθούν, ως αποτέλεσμα του αποκλεισμού τους από το σχολικό περιβάλλον.

Τα δομικά ζητήματα της εκπαίδευσης

«Η απώλεια στη μάθηση που αντιμετωπίζουν πολλά παιδιά είναι ηθικά απαράδεκτη. Και η ενδεχόμενη αύξηση της ελλιπούς μάθησης ενδέχεται να έχει καταστροφικές συνέπειες στην μελλοντική παραγωγικότητα, τα έσοδα και την ευημερία αυτής της γενιάς των παιδιών και των νέων, των οικογενειών τους και των παγκόσμιων οικονομιών», εκτίμησε ο Χάιμε Σαανέδρα, διευθυντής για την εκπαίδευση της Παγκόσμιας Τράπεζας, τον οποίο επικαλείται η έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο.

Μολονότι αρκετές χώρες κατάφεραν να προσαρμοστούν στις συνθήκες και να διατηρήσουν ανοιχτά τα σχολεία τους στο 2022, οι συνέπειες δεν αντιμετωπίζονται από τη μία μέρα στην άλλη. Σύμφωνα με την UNESCO, το 2030, δηλαδή στο τέλος του χρονικού ορίζοντα που έχει τεθεί με βάση τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, «καμία περιοχή του κόσμου δεν προβλέπεται να πετύχει να προσφέρει σε όλα τα παιδιά δευτεροβάθμια εκπαίδευση». Οι εκπαιδευτικοί εκτιμούν ότι μόνο το ένα τρίτο των μαθητών θα έχουν βασικές ικανότητες στα μαθηματικά και ότι το 33% των μαθητών δεν θα είναι σε θέση να διαβάσουν μια φράση στο τέλος του δημοτικού. Η σημαντικότητα του να μείνουν ανοιχτά τα σχολεία υπογραμμίζεται από τους αρμόδιους σε κάθε ευκαιρία, τόσο για για κοινωνικούς όσο και για εκπαιδευτικούς λόγους, όμως πέραν των ανοιχτών σχολείων, αποδεικνύεται ότι υπάρχει μια σειρά από δομικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Εκπαίδευση και Γήπεδο Ζωής

Η εκπαίδευση είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες του Γηπέδου Ζωής. Με τα εφόδια που προσφέρει η παιδεία θέλουμε να δώσουμε στα παιδιά επιλογές και ευκαιρίες εξέλιξης, να ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητά τους και να καλλιεργήσουμε την ελεύθερη έκφρασή τους. Πόσω μάλλον, σε μια εποχή που οι προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τόσο μεγάλες.